KT, testu motak

Bostgarren saioan, testu motak landu genituen, argudio testuak eta azalpen testuak, zehazki.

Argudio testuak, testu mota bat da, non helburu nagusia hizketakidearen edo irakurlearen ikuspegia, iritzia aldatzea da. Mezuaren hartzailea bairatzea, konbentzitzea, da testu edo diskurtso tipo honen helburu nagusi eta horretarako, mezuan, argudio egokiak erabili behar dira, arrazoi egokiak.

Defendatu nahi den ideia nagusiari tesia deitu ohi zaio eta tesia defendatzeko erabiltzen diren arrazoiak, argudioak dira.

Argudioak indartzeko, eskuarki, narrazioak, azalpenak, aipamenak, adibideak, pasadizoak, eta abar erabili ohi dira. Argudio-testua, testu-tipo gehienak legez, ez dira funtzio edo helburu bakar baterako ekoizten. Baina helburu nagusia solaskidea edo irakurlea konbentzitzea dela baiezta baldin badaiteke, argudio-testua edo argudio-diskurtsoa dela esan daiteke.

Azalpen testuak, aldiz, testu-tipo bat da, non helburu nagusia informazioa transmititzea den eta informazio hori irakurlearentzat zaila izan daitekeela kontuan hartuz, informazioa ahalik eta modu argienean azaltzeko ahalegina egiten da. Honelako testuen helburu nagusienetakoa, helburu didaktikoa izaten da. Hartzaileak informazioa ondo antolatuta eta ulertzeko modu errazean azalduta aurkitzea izaten da helburua. Azalpen testuetan egileak bere iritziak ezkutatu eta informazioa ahalik eta modu objektiboenean aurkezten saiatu beharko da.

Ondoren, hobeto lantzeko, gai berdinari buruzko azalpen testu bat eta argudiozko beste bat bidali zigun. 

Hemen nireak:    

1. KATALUNIA   argudio testua

Kataluniaren egoera hautsak harrotu egin dituen gaian izan da aspalditik. Azken hilabeteotan aldiz, ahoz aho ibili da kontua. Lehiak piztu egin dira katalunia independiente eta estatu espainiarraren artean,  estatu demokratiko batean askatasunaren alde borrokatzeagatik. Katalanek independentziaren aldeko erreferenduma gauzatu nahi zutenean, poliziak hauen kontrako biolentziarekin erantzun zuten.

Non gelditu da adierazpen askatasuna? Benetan estatu demokratiko batean bizi gara? Askatasun hori benetan ukatu egin ahal diete katalanei?

Katalanek, eta hauen barnean espainolak diren katalanak, erreferenduma egitearen alde bozkatu nahi zuten, mundu guztiaren askatasunaren alde. Adierazpen eta bakoitzaren askatasunaren alde zeuden, bakoitzaren ideologia eta pentsamendu nahiz sentimendu pertsonalak alde batera utziz. Eta prozesua burutzeko forma, nire ustez, eredu bezala hartu beharko genuke.

Prozesu eta proiektu honen kontra estatua agertu zen. Honek, jendearen pentsamenduak botoetan isladatzea debekatu zuen, hau da, estatuak botoak ontzietara ez ailegatzea bermatu nahi zuen. Horretarako, polizia nazional zein foral eta “Mossos de escuadra”-ren laguntzaz ahalbidetuko zuen debeku hori.

“Mossos de escuadra” -koek, aldiz, agindu horri kasurik ez zuten egin eta bere patrol zein pertsona botoen kutxetatik aldendu zituzten, jendeari bidea utziz.

Beste aldetik, polizia forala eta nazionala beste jarrera onargabea hautatu zuten, biolentzia. Horrela, estatuak agindutakoa betearaziko zuten. Horretarako, botoa eman nahi zuten pertsonak geldiarazi egin behar zituzten, hala edo nola, baina geldiarazi. Agindu hau ia 900 zaurituekin bukatu zuen.

Hau guztia esanda, poliziaren profesionaltasun falta salatzea gustatuko litzaidake. Hauen profesionaltasun falta, basakeria, inposaketa, krudeltasuna, burugabekeria, eta idatziko ez ditudan beste aunitz hitz. Ezinezkoa da estatuaren erantzuna biolentziaz beterikoa izana, eta are gutxiago prozesu baketsu baten aurrean indarra eta biolentzia erabiltzea. Utzi bakean!

Nagore Unzue

EZAUGARRIAK

Nire helburua, egoera den moduan azaltzea izan da, nire iritzia argi utziz. Horretarako hainbat ezaugarri erabili ditut. Alde batetik, lehenengo pertsona erabili dut hainbat alditan, nire iritzia emateko asmoz. Hala nola, “poliziaren profesionaltasun falta salatzea gustatuko litzaidake” edo “ eta idatziko ez ditudan beste aunitz hitz.” Gainera nire burua gaian sartu dut “Eta prozesua burutzeko forma, nire ustez, eredu bezala hartu beharko genuke.” idazterakoan. Bestetik, adjetibo subjektiboak erabili ditut, adibidez, “onargabea” eta iritzia argi uzten duten hitzak “Hauen profesionaltasun falta, basakeria, inposaketa, krudeltasuna, burugabekeria”

Beraz, argudio testu baten aurrean gaude, informazio objektiboa eman arren, nire iritzia argi eta garbi ikusten delako.  

2. KATALUÑA azalpen testua

2017ko urriaren 1ean, Katalunian, gobernuak antolatua, independentzia lortzeko erreferenduma eman zen, Kataluniako Parlamentuan erreferendumaren aldeko alderdiek gehiengo osoa lortu zuten hauteskundeen ostean gauzatu zena. Galdera hau egin zen erreferendumean: «Katalunia errepublika erako estatu independentea izatea nahi duzu?.

Espainiako Konstituzio Auzitegiak erreferenduma legez kanpokotzat jo zuen, eta Estatuko Fiskaltza Nagusiak Espainiako Guardia Zibilari, Espainiako Polizia Nazionalari, Kataluniako udaltzaingoei eta mossoei erreferendumari lotutako ekintza guztiak galarazteko agindu zien.

Espainiako Poliziak eta Guardia Zibilak erreferendum egunean 400 hautesleku itxi eta  irekietan sartu arren ez zuten erreferenduma geldiarazi eta eta bi milioi pertsonak baino gehiago botoa eman ahal izan zuten. 2.262.424 bozkatzailek (% 90ek) independentziaren alde egin zuten, 176.566k (% 7,8) ezezkoaren alde, 45.586k (% 2) boto zuria eman zuten, eta beste 20.129 botoak (%0,8) baliogabeak izan ziren. Bestalde, Segurtasun Indarrek 400 hautesleku inguru itxi zituzten edota irekita zaudela haietan sartu ziren; gainera, ia 800.000 boto atzeman zituzten, eta ezin izan ziren zenbatu.

Hala ere, Espainiako Segurtasun Indarren oldarraldietan 1.066 zauritu agertzen ziren, horietako bost larri.

Arazoak arazo eta oztopoak oztopo, urriaren 27an Kataluniako Parlamentuak Kataluniako Errepublika aldarrikatuko zuela esan zuen, eta horrela izan zen. Urriaren 27an Kataluñako Parlamentuak Kataluña errepublika bihurtzearen bozkaketari ekin zion, izkutuan eta “PP, PSC, Ciudadanos” gabe.  Emaitzak hurrengoak dira: alde 70 boto, kontra 10 eta txurian 60. Baina, urriaren 31an independentziaren deklarazioa bertan bera geratzen da, “PSC” eskatuta.

Nagore Unzue

EZAUGARRIAK

Nire helburua, Kataluñako egoera zein den azaltzea izan da, modu objektiboan. Horretarako, hainbat ezaugarri erabili ditut. Alde batetik, hirugarren pertsona, esaterako “Emaitzak hurrengoak dira” edo “pertsona zauritu agertzen ziren”. Gainera, zehatza eta argia izaten saiatu naiz, sarrera-garapena-ondorioa egitura erabiliz. Hiztegi denotatiboa erabili dut, objektiboa: “independentzia” “errepublika” etab.

Beraz, azalpen testu baten aurrean gaude, aurretik azaldutako gauzengatik.

Ariketa aurrera eramaterako orduan, zaila egin zitzaidan gaia aukeratzea. Behin gaia aukeratua, argudio testuari ekin nion, pertsonalki errazago egiten zaidalako. Ondoren, azalpen testua idazi nuen.
Beraz, argudio testua egiterakoan ez nituen arazo handirik izan, baina azalpen testuan, aldiz, bai.